Historia Miasta i Gminy Wleń

HISTORIA MIASTA I GMINY WLEŃ :
Miasto położone jest na lewym brzegu rzeki Bóbr, między Pogórzem Izerskim a Górami Kaczawskimi. Prawa miejskie osadzie nadał książę śląski Henryk Brodaty w roku 1214. Proces kształtowania ówczesnych osad w miastach był długotrwały, mijały nieraz lata zachodzących przemian. Innym dowodem wskazującym na miejski charakter osady były zapiski z roku 1261 wymieniające wójta Wlenia niejakiego Marcina. Lata 1278 - 1368 były okresem intensywnego rozwoju miasta. Wleń uzyskuje liczne przywileje jak: prawo bicia złotych i srebrnych monet, prawo handlu suknem, pobieranie cła pieszego, prawo targu solą oraz prawo mili. Były to czasy rządów Bolka l, Bernarda Świdnickiego, Henryka Jaworskiego i Bolka II. Powstawały nowe budynki użyteczności publicznej jak: ratusz, łaźnia miejska oraz domy bogatych patrycjuszy miejskich.

Następne lata były czasami powolnego upadku znaczenia miasta. Dynamicznie rozwijająca się Jelenia Góra oraz pobliski Lwówek zdominowały handel i rzemiosło na tym terenie. W następnych latach trwające ruchy religijne, zarazy, liczne powodzie i pożary poważnie rujnowały miasto. W roku 1813 w czasie trwania bitwy nad Bobrem, między wojskami Napoleona a generała Kajzerowem miasto prawie doszczętnie spłonęło.

Dopiero lata XX wieku przyniosły spokój. Odbudowano rynek, harmonizując starą i nową architekturę. Wykorzystano panujące tu warunki mikroklimatyczne, które przyczyniły się do uznania Wlenia jako miejscowość uzdrowiskowo-wypoczynkową. Znajdujące się na terenie miasta pięknie położone nad Bobrem Sanatorium Rehabilitacyjne świadczy usługi w zakresie balneologicznym.
Ciekawostki
Miasto , aż do XVIII w. znane było na Śląsku z targów gołębiami, które odbywały się w każdą Środę Popielcową. W rocznicę 700 lecia miasta (1914 r.) wystawiono przed ratuszem posąg dziewczyny karmiącej gołębie.
Obecnie Wleń jest niewielkim ośrodkiem miejskim o charakterze turystyczno- letniskowym i uzdrowiskowym. Przez miasteczko przebiegają dwa szlaki turystyczne, zielony- Szlak Zamków Piastowskich, żółty - Szlak Wygasłych Wulkanów.
Bogata przeszłość historyczna oraz walory przyrodnicze sprawiły, że obszar gminy jest doskonałym miejscem do uprawiania turystyki zmotoryzowanej, rowerowej, pieszej oraz sportów wodnych.
ZESPÓŁ PAŁACOWO-PARKOWY
Pałac wybudowany przez Adama Koulhasa w latach 1653-1662. Przebudowany w stylu barokowym w XVIII w. przez Grunfelda. Jest to niewielki budynek o trzech kondygnacjach, kryty mansardowym dachem. Wewnątrz freski z XVII w. Reprezentacyjna kamienna klatka schodowa. Nad wejściem do pałacu herby rodowe właścicieli. W skład zespołu ponadto wchodzi: pawilon reprezentacyjny zwany "Salą Rycerską", zabytkowy gołębnik, budynki gospodarcze, ozdobny ogród z renesansowymi rzeźbami.

RUINY ZAMKU

Największą atrakcją turystyczną gminy Wleń jest zamek, najstarszy murowany zamek w Polsce. Wokół zamku roztacza się Rezerwat Przyrody Góra Zamkowa. Występuje tu wiele cennych gatunków roślin, m. ni. czosnek niedźwiedzi, tulipanowiec, parzydło leśne, lilia złotogłów.

Pierwszy gród powstał na Górze Zamkowej już w X wieku, za panowania Bolesława Chrobrego. W XII wieku pojawiły się elementy kamienne, w tym 6 –boczna wieża, kaplica, część mieszkalna oraz mur obwodowy. Jednym z właścicieli zamku był Henryk Brodaty, który w 1214 roku nadał Wleniowi prawa miejskie. XIX i XX- wieczni historycy niemieccy przedstawiają zamek we Wleniu jako ulubione miejsce pobytu żony Henryka Brodatego - Jadwigi Śląskiej. Pamięć o św. Jadwidze i jej dobrych uczynkach przetrwała we Wleniu do dziś. Kilka lat temu z inicjatywy nauczycieli i dyrekcji Zespołu Szkół we Wleniu utworzono ścieżkę dydaktyczną ku jej czci, przy której ustawiono tablice przedstawiające teksty i ryciny dot. życia świętej.

Zamek często zmieniał właścicieli, był rozbudowywany i wielokrotnie oblegany. W czasie wojny 30 –letniej, w roku 1646, został wysadzony przez wojska cesarskie i przez wiele lat pozostawał w ruinie. Od czterech lat prowadzone są prace ratujące zabytek, na które uzyskano dofinansowanie z MKiDN oraz środków RPO. Do tej pory wydatkowano ponad 4 mln zł. Obecnie trwa IV etap prac przy budowli, mających na celu dalszą konserwację murów kamiennych oraz remont baszty. W przyszłym roku obiekt najprawdopodobniej zostanie udostępniony zwiedzającym i z zamkowej baszty znów będzie można podziwiać przepiękną panoramę Karkonoszy, Gór Kaczawskich i Pogórza Izerskiego.
KOŚCIÓŁ PW. ŚW. JADWIGI
Wzniesiony w XIII w. na polecenie księżnej Jadwigi. Pierwsza udokumentowana wzmianka o kościele położonym poza murami zamku z 1349 r. Przebudowany w XVI w. W czasie wojny trzydziestoletniej doszczętnie zniszczony. Odbudowany w 1662 r. przez Adama von Koulhasa. W czasie odbudowy wykorzystano fragmenty ze starszej budowli. Pozostała zakrystia i fragmenty renesansowej polichromii. Nad wejściem do kościoła fundator wmurował kartusz herbowy i tablicę fundacyjną. Wewnątrz rzeźbiony ołtarz główny z początku XVII w. W krypcie obok ołtarza znajdują się dwa sarkofagi rodziny Grunfeldów, oparte na orłach ciosanych w piaskowcu. W murze cmentarnym obok kościoła znajduje się średniowieczna kapliczka pokutna z piaskowca. Od 1971 r. jest kościołem filialnym Parafii Rzym.-Kat. we Wleniu.
SANATORIUM

Założone w 1893 roku, w następnych latach rozbudowane przez Zgromadzenie Sióstr Elżbietanek. Był to zakład leczniczy o charakterze belneologicznym, w którym stosowano metody lecznicze opracowane przez Sebastiana Kneippa. Ordynującym lekarzem w sanatorium był dr KarI Scholz. Obecnie sanatorium jest Ośrodkiem Rehabilitacyjnym i Opiekuńczym. W parku sanatoryjnym znajduje się kapliczka z tufu wulkanicznego, podarowanego Siostrom Elżbietankom przez Jana Henryka Hochberga z Książa. Obok sanatorium rośnie tzw. Dąb Pokoju, posadzony po wojnie trzydziestoletniej.
PAŁAC WE WLENIU

Jest do dwuryzalitowa budowla w stylu baroku francuskiego prawdopodobnie z XVI w. Wielokrotnie przebudowywany i modernizowany. Od strony dziedzińca znajduje się dwuprzęsłowy podcień wsparty na kolumnach, nad którym umieszczono osiem herbów rodów śląskich.
KRZYŻ POKUTNY

W narożniku ul. Dworcowej w ogrodzie należącym do plebani, tkwi okazały krzyż typu maltańskiego wykuty w piaskowcu. Jest to krzyż o podwójnie wykutym wizerunku narzędzi zbrodni (miecz i topór). Pokuta za dokonane bratobójstwo w 1362 r. Jedyny tego typu w Polsce.
KOŚCIÓŁ PW. ŚW. MIKOŁAJA

Pierwsza budowla powstała z fundacji biskupa Wawrzyńca w latach 1215-1217. Przebudowany w latach 1863-64 w stylu neogotyckim na miejscu budowli średniowiecznej, z której zachowała się czworoboczna wieża z ok. 1500 roku. We wnętrzu renesansowa chrzcielnica z XVI w. Polichromia wykonana przez wlenianina Maxa Schulza w 1899 roku. W murze cmentarnym płyty nagrobne z XVII wieku.
RYNEK

Dookoła rynku wznoszą się domy z XIX wieku ustawione kalenicowe do rynku, tworząc przyjemny nastrój, pełen lirycznego ciepła i spokoju. Do ciekawszych pod względem architektonicznym zaliczyć można budynki z pierzei wschodniej i północnej rynku. U zbiegu ulic Kościelnej i Pocztowej zachował się stary budynek sprzed 1813 roku.
POMNIK GOŁĘBIARKI

W roku 1914, z okazji obchodów siedemsetlecia Wlenia, przed ratuszem postawiono pomnik, będący jednocześnie fontanną, przedstawiający dziewczynę karmiącą gołębie. Z czasem gołębiarka stała się symbolem i wizytówką Wlenia. Nawiązuje do średniowiecznej tradycji organizowania co roku, w Środę Popielcową, targów gołębi. Tradycja ta jest kultywowana do dziś- na targi do Wlenia zjeżdżają hodowcy z całego kraju. W 2009 r. nieopodal rynku powstał Skwer Gołębiarki- miejsce, gdzie mieszkańcy oraz turyści mogą się spotkać, aktywnie spędzić czas a przy okazji zapoznać się z historią Wlenia.
RATUSZ

Wzniesiony w pierwszej połowie XIV w. Potwierdza to dokument księcia Bolka II i księżnej Anny z 3.V11.1353 r. W obecnej postaci zbudowany został w latach 1823-24, po wielkim pożarze miasta w 1813 r. Jest to budynek jednopiętrowy, pokryty dwuspadowym mansardowym dachem, ze smukłą wieżą, zwieńczoną kopulastym hełmem i wejściem w trójosiowym ryzalicie. Nad wejściem do budynku umieszczono łacińską sentencję: "Ex cinere Phoenix - Post Nubila Phoebus - 1813-1824" - "Jak Feniks z popiołów, po chmurach (deszczu) słońce".

23.04.2025 // wlen.home.pl